ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Μύθος #1
Δεν υπάρχει κλιματική αλλαγή. Ή αν υπάρχει, δεν οφείλεται σε ανθρώπινες δραστηριότητες.
Εκθέσεις αξιολόγησης της IPCC και άλλα δεδομένα
Η IPCC δημοσιεύει, ανά έξι έτη περίπου, τις λεγόμενες εκθέσεις αξιολόγησης (assessment reports – AR), οι οποίες αποτελούν σημείο αναφοράς για ζητήματα κλιματικής αλλαγής και βασίζονται στα πορίσματα ενός πολύ μεγάλου αριθμού επιστημονικών μελετών για το θέμα1.
Είναι χαρακτηριστική η εξέλιξη των διατυπώσεων που χρησιμοποιεί η IPCC στις 6 εκθέσεις αξιολόγησης που έχουν δημοσιευθεί από το 1990 μέχρι σήμερα. Αν και ξεκίνησε μιλώντας για πιθανολογήσεις και εν δυνάμει κινδύνους (AR1, 1990), έχει πλέον καταλήξει στη διαπίστωση ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες, κυρίως μέσω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, προκάλεσαν αναμφισβήτητα την υπερθέρμανση του πλανήτη: η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας του πλανήτη τη δεκαετία 2011-2020 είναι κατά 1,1°C πάνω από την αντίστοιχη τιμή της περιόδου 1850-1900 (AR6, 20232).
Από τη σύνθεση έξι διαφορετικών πηγών παγκόσμιων δεδομένων διαπιστώθηκε ότι το 2023, το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ, η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας του πλανήτη ήταν κατά 1,45 ± 0,12°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα3. Το πόσο πιο θερμός γίνεται ο πλανήτης κάθε έτος μετά τη βιομηχανική επανάσταση φαίνεται γραφικά στο διάγραμμα του Ed Hawkins (Διάγραμμα 9)4 στο οποίο κάθε έγχρωμη στήλη απεικονίζει τη θερμοκρασία κάθε έτους μετά το 1850. Όσο πιο ερυθρή η στήλη τόσο πιο θερμό το έτος.
Η εποχή που διανύουμε έχει χαρακτηριστεί από τους επιστήμονες ως ανθρωπόκαινος, λόγω της επίδρασης των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στην ισορροπία του πλανήτη. Είμαστε πολύ κοντά στο πλανητικό όριο (planetary threshold) θέρμανσης των 2°C, λόγω των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αν ξεπεράσουμε αυτό το όριο δεν θα μπορούμε να ανατρέψουμε την πορεία μας προς μια θερμή Γη (Hothouse Earth)11, αφιλόξενη για τη διαβίωση του ανθρώπου και πολλών ειδών.
Αλήθεια
Η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κλιματική κρίση και ευθύνεται η ίδια για αυτό.
Έχει τεκμηριωθεί από όλες τις αξιόπιστες επιστημονικές έρευνες ότι o άνθρωπος ευθύνεται για την άνευ προηγουμένου κλιματική κρίση που βιώνει ο πλανήτης. Το ίδιο υποστηρίζει και η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), ο διακυβερνητικός φορέας που συντονίζει την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.
Τι πιστεύουν οι ειδικοί
Βασική αιτία της κλιματικής αλλαγής είναι η αύξηση των εκπομπών CO2 (Διάγραμμα 105) εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και η συσχέτιση που παρουσιάζει αυτή η μεταβολή με την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Ιστορικά δεδομένα και κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι περίπου ευθέως ανάλογη με την αύξηση της συγκέντρωσης CO2 στην ατμόσφαιρα. Πιο συγκεκριμένα, κάθε φορά που η συγκέντρωση CO2 αυξάνεται κατά 10 ppm (μέρη ανά εκατομμύριο6), η μέση παγκόσμια θερμοκρασία αυξάνεται κατά 0,1 °C. (Διάγραμμα 117).
Πάνω από το 97% των ειδικών κλιματολόγων συμφωνούν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες ευθύνονται για την παγκόσμια θέρμανση (global warming)8, 9.
Έχει διαπιστωθεί ότι οι μελέτες που δεν το δέχονται αυτό (περίπου 3%) περιέχουν σφάλματα στις υποθέσεις, τη μεθοδολογία, την ανάλυση κ.λπ. Μόλις διορθωθούν τα σφάλματα αυτά, τότε καταλήγουν στα ίδια συμπεράσματα με το 97% των ειδικών που καταδεικνύουν τον ανθρώπινο παράγοντα ως αιτία της κλιματικής αλλαγής10.
Τι πρέπει να κάνουμε
Σύμφωνα με την 6η Έκθεση Αξιολόγησης του IPCC (AR6), οι πολιτικές και τα μέτρα που εφαρμόζονται μέχρι τώρα είναι ανεπαρκή και μας οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη άνω του 1,5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Για την ώρα τα δεδομένα δυστυχώς είναι ανησυχητικά, αφού οι παγκόσμιες εκπομπές θερμοκηπικών αερίων εξακολουθούν να αυξάνονται. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση Emissions Gap Report του Προγράμματος του ΟΗΕ για το περιβάλλον για το έτος 2023, καταγράφηκε ετήσια αύξηση 1,2% από το έτος 2021 στο 2022 με νέο ρεκόρ ετήσιων εκπομπών 57,4 γιγατόνων ισοδύναμου CO2 (GtCO2)12. Κατά την ίδια έκθεση απαιτείται μείωση των εκπομπών κατά 28% μέχρι το 2030 για συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας στους 2°C (Συμφωνία των Παρισίων) και 42% για στόχο 1,5°C.
Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με την έκθεση AR6 της ΙPCC, η ανθρωπότητα έχει στη διάθεσή της τη γνώση και όλα τα απαραίτητα εργαλεία που χρειάζεται προκειμένου να πετύχει αυτό τον στόχο με δίκαιο και ασφαλή τρόπο για όλους. Ένα από αυτά είναι οι ανανεώσιμες πηγές και ειδικά η αιολική ενέργεια.
